Måned: mars 2017

 

«Sjå det lid mot sumar, treet stend i knupp.                                                                  Snart den grøne kumar, spretter livsglad opp»

Den finaste, vakraste, beste tida 🙂 Vårsol i bakkane blenkte – alltid tidlig i Lidabygda.

Det å endelig kunne ta på seg småsko. Ikkje trenge hue og vottar, og kanskje ikkje boblejakke heller. 🙂 Det vart lenger lyst, og me kunne vere meir ute .

Høyre småfuglane synge, medan dei bygde reid, og å vente på kusymre og kvitveis. Like spennande kvar dag på skuleveg om dei viste seg snart. Snøklokker, klosterklokker og krokus blomstra lenge før me kunne vente på vår, det vart ofte nokre snørider etter at desse hadde blomstra 🙂

Sykklane vart leita fram, og det var kjekt å hoppe tau, -strekk og -paradis igjen. Det var ikkje so longt inn i Berkvika, eller inn på skuleplassen på ettermiddagane, når me slapp å møkne ute. Me hadde monge leikar, veit ikkje om kan hugse korleis dei var. Det må eg tenke litt på. 🙂

Her eg sit og ser bort på Rotset, kjem eg på ein leik som gjekk ut på å stele land frå kvarandre. Me laga ein runding, delte den i like delar etter kor monge som var med, og me hadde kvart sitt land. Åsso skulle me stele område frå kvarandre. Dei største vann, for dei nådde lengst 🙂

Hyttebygging i skogen, eller på Kråkeneset kunne starte.

Men me måtte ikkje rulle oss på marka, då kunne me få gost.  🙂

Litt seinare var det å sjå i vegaveitene om det var komt gople (froskeegg) der. Dei måtte me ikkje ta i, då kunne me få vorter på hendene, vart det sagt. Det hende seg at me hadde nokre oppi eit glas og tok med heim, men det var ikkje særlig populert hos verken mor eller Besta. Dei syns det var best å la å la dei få vere i fred. Etterkvart vart dei rompetroll og stakk av, for å bli til Lappegro 🙂

Dette var også tida til å lage tvitt (seljefløyter). Pappa var gjerne med på det. Ein måtte passe seg litt med kniven. Det var viktig å kakke nok på barken, gjerne medan han song ein song. «Napolion med sin hær» passa fint 🙂

Og å samle save (sevje) frå treda. Då kutta me ei grein av bjørka og hengde ei flaske på stubben som vart att, dermed rann saven ned i flaskå. Denne blanda me sukker i, til bjørkesaft, og drakk 🙂

Ettersom me var meir ute, vart ansikta snart fulle av vårjæler 🙂

På gardane og i hagane innover bygda var det mykje rydding og folk brende brising, det lukta vår. 🙂

Det var eit «fenomen», eg er ikkje  sikker på om det var spesiellt om våren, men det var den merkelige lukta (stanken) frå sildoljefabrikkane i Fosnavåg. (?) Den spreidde seg med jamne mellomrom, heilt inn til Lidabygda. Hugsar me syntest synd i dei som bodde der ute. Korleis kunne der vere, når det var sopass ille på Lid 🙂

«No livnar det i lundar, no lauvast det på Lid»  🙂

 

Omtrent ein gong i månaden var det basar på Lid i gamle dagar. Og det var oftast på laurdag ettermiddag 🙂

Alle lag og foreiningar hadde kvar sin månad ganske fast.

På basarane var det ymse program. Mykje song og musikk. Og andakt, den som heldt andakta var ofte ein som hadde meir sentral rolle i organisasjonen til den foreininga som heldt basaren.

Av og til var der misjonærar som viste lysbilder frå opphald i fjærne strok. Det var artig og spennande å sjå og høyre frå andre kantar av verda, f.eks. Madagaskar, med eksotiske folk, hus (boplass) og blomster, og frå sjømannkyrkjer.

På borda på scena sto gevinstane. Eit bord med dei finaste, som skulle trekkast på boka, og minst to bord med tombolagevinstar. Der var det alt mulig slag. Tjukkelesta, gryteklutar, epler, kaffi, sjokolade, notisbøker, osb. Det vart selt lodd i fleire omgongar. -gule, blå, rosa og grøne.

Det vart lagt fram x-antal tombolagevinstar på kvar farge. Når dei var trekt var det ny farge, med bokstav og nummer.

«No må dokke leite fram dei Rosa lappane, A for Asbjørn»                             nr.22 f.eks. denne kunne også vere 122. Seinare vart det laga Åra i tre, med fleire nummer på kvar åre.

Midt i basaren var det matykt. Då barst det ned i bedehuskjellaren. Kaffilukta hadde allereide sneke seg oppi salen og frista 🙂 I kjellaren hadde damene dekka borda. Og maten: ein bolle med ost eller skinke, og eit kakestykke, -mor monsen eller sitronkake med melisglasur. (iallfall det eg hugsar) Fint pakka inn i ein serviett for kvar kuvert. Det tok seg flott ut bortover borda. 🙂

Ein fin tradisjon etter desse måltida var at alle strekte eine handa framover bordet, la hendene oppå kvarandre og sa: Takk for skiftet. Har prøvd det i ymse samanhengar i det siste, og det som er so fint – er at folk er med på det 🙂 Eg veit ikkje heilt kvifor me gjorde sånn, men det er ein koselig skikk. Kan tenke meg at det enten er for å ha delt eit måltid, eller at det har vorte spleisa på maten?

Etter matykta var det ny runde med lodd, og til slutt -trekning på boka.

På boka var det gjerne hekla og broderte dukar, puter, strikka gensarar og anna flott handarbeid. Bortsett frå dokka med garderobe på barneforeiningsbasaren, var gevinsten alle ville vinne – fruktorga 🙂

Lisje-Johan var ein kløppar på trekningsapparatet som vart brukt til gevinstane på boka. Dette måtte ristast og lesast av, og ein måtte finne rett nr. i boka.

Det var alltid kjekt med basar 🙂

Ein ting eg har lurt på:

Korleis i all verden har desse, spesiellt damene, hatt tid til alt?

Berre det å lage so mykje fint til alle desse utlodningane. Det tek long tid å hekle eller brodere ein duk, eller strikke ein gensar. Til og med å strikke eit par lestar tek litt tid. Kakene var heimelaga, og det skulle førebuast, dekkast bord, og pakke serviettmatpakkar. Og ryddast oppatt.

Dei hadde heimar og ta seg av,- ungar, -gamle, -dyr.. også det var mykje meir arbeid då enn no.

No kan me gå på ein butikk og kjøpe alt mulig, det kunne ikkje dei den gongen.

Det er ikkje mindre enn heilt imponerande. Tusen takk for alle basarane! (sjølv om monge av slitarane no er borte )

 

 

 

 

 

 

Eg har ikkje tal på kor monge gongar eg har gått gjennom bygda og selt lodd. Det var ofte basar på Lid, og folk var flinke til å kjøpe lodd. 🙂 Det vart også nokre turar med fastelavensris og maiblomst for sanitensforeininga. Bygda er grei å gå med lodd i, då husa stort sett ligg etter vegen frå ytterst til innerst, og opp til Eidheim til slutt.

Det var loddbøkene me gjekk gjennom bygda med, med dei finaste gevinstane. I tillegg var det tombola på basarane.

Den gongen var det kanskje ikkje alltid so kjekt, men når eg no ser tilbake, ser eg kor heldig eg var som fekk lov til dette. Ein fekk god oversikt over kven som bodde i bygda og kvar dei bodde.

Og når eg no har vorte eldre og har bedre oversikt over mykje, kan eg tenke meg at det var nokre som sette stor pris på å få besøk av loddselgarane. Då som no, var det vel monge som sat mykje for seg sjølv, og syns det var kjekt når nokon stakk nasa innfor døra. Sjølvfolket i hovedetasjen i husa var påpasselige med å sende oss på loftet til dei som bodde der.

Ofte var det dei som kjøpte mest lodd, og det var vel gjerne desse som hadde lagt grunnlaget for foreiningane som hadde basar 🙂

Kan hugse monge av dei hadde store klokker som tikka sterkt, tikk-takk, tikk-takk, og slo halv og heil time. Ensom lyd. Eller me haurde den bedre for det var heilt stillt medan det vart leita etter loddpengar.

Der vanka det gjerne eit eple, ein sjokoladebit, eller kamferdrops. Det var lønna for å gå med lodd 🙂

Nokre plassa måtte me passe på at oksen var fast, andre plassa at hunden sto i band eller var inne. Faktisk var det eit par hus det var litt skummelt å gå inn i, me trudde dei som bodde der var fole strenge, men stort sett gjekk det bra 🙂 Trur ikkje dei var so skumle som me trudde heller. Det vart vel brukt litt fantasi til å innbille kvarandre forskjellig. 🙂

Me gjekk med lodd om det var kaldt, vått eller fint veir. Av og til var bygda veldig long, av og til delte me den mellom fleire loddselgarar. Bøkene vart også sendt på Yksnøya og til Steinnes.

Iallefall er dette ei erfaring eg ikkje ha villa vore utan 🙂

Me kan gjerne vere takksame for oljen i Norge. Men jammen har det vore samla inn mykje pengar på basar og i frivillig arbeid rundt om på bygdene. Me hadde ikkje hatt det so godt i Norge om det ikkje var for dugnad i ymse foreiningar og lag. Om me ikkje hadde hatt Sanitetsforeiningane, Helselag, Bondekvinnelag, Røde kors, Blå kors, Redningsselskapet, Luftambulanse, KFUM/K, idrettslag, grendalag og mykje, mykje anna.

So folkens KJØP LODD, FASTELAVENSRIS, MAIROSER OG JULEKALLENDER – støtt gode lokale saker 🙂

 

 

Signe hadde barneforeinga i monge år. Annakvar veke opna ho heimen sin for ungane i bygda, og det var monge på barneforeining. Det var kjekt at det foregjekk noko so longt ut i bygda. Andre ting var oftast på bedehuset, men barneforeininga var hos naboen. Kunne vente til eg såg dei andre borna kom, før eg sprong opp dit. 🙂

Alle hadde med ein liten gevinst og me hadde utlodning. Gevinstane kunne vere eit eple, ei appelsin, eller andre ting, vart lagde på rekke på bordet, og trekt ein etter ein, etter råkes. Ho hadde ei loddbok og det kosta 10 -, seinare 25 øre loddet.

Signe las til oss frå forskjellige bøker, gjerne med fortsettelse neste gong. Eller ho kunne fortelle eventyr. Åsso song me. Signe var veldig flink til å synge. Ein song me song ofte var: «Ingen er so trygg i fare, som Guds vesle barneskare.»

Ho fortalde om samane og samemisjonen, som inntektene gjekk til.

Ein gong i året var det basar. Denne måtte me finne på progam til, og opptre. Me laga fine plakatar og hengde opp rundt i bygda. Det var også borna som gjekk rundt og selde lodd. Bygda vart delt i kvar sine delar.

Når det var basar vart det flotte bildet av ein same og ein rein, leita fram. Veit ikkje kven som hadde tegna det i si tid, men det var eit utrulig flott bilde. Det var tegna med farga krit på svart «tavlestoff».

Kvelden før basaren var me på bedehuset og dekka bord og pynta. Gjekk vel over programmet også 🙂 Ein liten miss ein gong var at me pynta med hegg. Den som er so fin, og luktar so godt ute. Den lukta ikkje so godt når den kjem inn og står til neste dag. So lærte me det også 🙂

Det var alltid fine gevinstar på basarane på Lid. Men: På barneforeingsbasaren var det ei dokke med stor garderobe, som Randi på Berknesa (Sersjant-Randi) sydde. Den var alltid den flottaste gevinsten. Alle hadde lyst på den, men ofte var det gamle menn som vann den 🙂 Trur eg. 🙂

Til juleavslutningane dekka Signe på spisebordet sitt, og me fekk brus og kaker.

Når ein tenke tilbake, so var det utrulig fint gjort av Signe å halde på med dette. Samle ungane i stova si, gong på gong, år etter år. Ho hadde nok nokre gode hjelparar, men dei jamne møta sto ho for åleine.

Håper og trur at ho hadde glede av det sjølv 🙂 Kjekt var det for oss iallfall! Fine minner å tenke tilbake på ?